Antalya Ticaret ve Sanayi Odası'nın kente armağanı olan Antalya Kültür Sanat'ın yeni sergisi; "Düşünen Tohum Konuşan Toprak: Cumhuriyet'in Köy Enstitüleri-Aksu Köy Enstitüsü (1940-1954)" 21 Nisan Cumartesi günü kapılarını açıyor. Açılış öncesi basın mensuplarıyla bir araya gelen Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Davut Çetin ve sergi küratörü Ekrem Işın, sergi hakkında gazetecileri bilgilendirdi.
Antalya Kültür Sanat’ın yeni sergisinin Türkiye Cumhuriyeti’nin eğitim, kültür ve aydınlanma tarihinde önemli bir yer tutan “Köy Enstitüleri” teması ile açılacağını kaydeden Başkan Davut Çetin, “Düşünen Tohum Konuşan Toprak: Cumhuriyet’in Köy Enstitüleri-Aksu Köy Enstitüsü (1940-1954)” isimli sergimiz Köy Enstitülerini genel olarak irdelerken Antalya Aksu Köy Enstitüsü’nü özel olarak mercek altına alacak” dedi.
1940 - 1954 Arası 21 Köy Enstitüsü Kuruldu
Köy enstitülerinin bugün bile örnek alınması gereken bir kırsal kesim eğitim modeli olduğunun altını çizen Davut Çetin, köy enstitüleri hakkında şu bilgilere yer verdi: “Maalesef bir eğitim modeli, siyasi tartışma konusu olmuş ve konuya objektif bir gözle bakılamamıştır. Soğuk savaş döneminde çok partili hayata girerken, siyasi tartışmalar köy enstitülerine de yansımıştır. Oysa bizim için önemli olan husus, yoksul köy çocuklarının, üreterek, meslek öğrenerek eğitim almış olmalarıdır. Bilindiği gibi 1920'lerde nüfusun büyük bölümü köylerde yaşıyordu ve halkın önemli kısmı okuma yazma bilmiyordu. Öğretmen ve İlkokul sayısının artırılması için çok çaba harcandı, fakat yeterli olmadı. Cumhuriyet'in 10. yılına gelindiğinde halen kent çocuklarının %75’i ilkokula, köy çocuklarının ancak %20’si okula gidebiliyordu. Köylerde okulun olmadığı, erkeklerin yüzde 76, kadınların yüzde 92’sinin okuma yazma bilmediği bir ortamda köye gidip kendi okulunu inşa edecek, gerekirse tarım yapacak ve köyün kalkınmasına da öncü olacak öğretmenler yetiştirmek hedeflendi ve ülkenin dört bir yanında 21 adet Köy Enstitüsü kuruldu."
"Enstitülerde Öğrenciler Meslek Öğreniyordu"
Yoksul köy çocuklarının “iş için eğitim-iş içinde eğitim” prensibiyle eğitildiğini belirten Başkan Çetin, köy enstitülerinde öğrencilerin inşaat, marangozluk ve tarım yapmayı öğrenerek, kendi binalarını kendileri idare ederek, öğretmen olduklarını kaydetti. Çetin, "Duvarcılıktan dokumacılığa, arıcılıktan balıkçılığa, fizikten edebiyata, müziğe, resime, tiyatroya, yabancı dile kadar pek çok konuda bilgi sahibi olan bu öğretmenler ülkenin her yerinde genç Cumhuriyet’in yeni insanını yetiştirmek için çalıştılar. Ancak 1946’dan itibaren yavaşlayan seferberlik süreci Türkiye'nin NATO'ya girmesi sürecinde, 1946-1947 yıllarında ve 1954 yılında Enstitülerin kapatılarak öğretmen okullarına dönüştürülmesiyle sona erdi" diye konuştu.
"Kendin Yap" Hareketi Türkiye'de 70 Yıl Önce Görüldü
Başkan Davut Çetin, enstitülerin kapanmasının ardından 64 yıl geçmesine rağmen meslek eğitiminde gerekli noktaya gelinemediğini işaret etti. Çetin, şöyle devam etti: "Oysa ki, son yıllarda dünyada hızla yayılan, “kendin yap” kültürü ile teknolojinin birleşmesi olarak tanımlanan Maker (meykır) Hareketi akımı, bu topraklarda 70 sene önce enstitülerdeki eğitim mantığının ta kendisiydi. Biz bu sistemi günümüze taşıyamadık, şimdi ise yeniden keşfetmeye çalışıyoruz. Köy enstitüleri üretim için son derece başarılı bir eğitim modeliydi. Yıllar sonra bugün ülkemizde eğitim sisteminin en önemli sorunu üretimden kopuk olmasıdır. Bırakalım liseleri, üniversite eğitimi bile üretimden, işten kopuktur. Bugün çocuklar ve gençler sınav için okumaktadırlar, hayatın amacı sınavdan ibaret olmuştur."
Aksu Köy Enstitüsü, Antalya Tarihinin Önemli Bir Kültür Mirasıdır
Serginin bir başka boyutunun “Aksu Köy Enstitüsü” teması olduğunu vurgulayan Davut Çetin, “Aksu Köy Enstitüsü, Antalya tarihinin önemli bir kültür mirasıdır. Bu okulun korunması konusu Odamızda önceki yıllarda çok konuşulmuştur, kültür komisyonumuz bu konuda çalışmalar yapmıştır. Aksu Köy Enstitüsü’nün tanıklıklar ve fotoğraflarla mercek altına alındığı sergide özel koleksiyonlar ve Antalya İl Milli Eğitim Tarihi Müzesi’nden seçilen dönem eserleri bulunmaktadır” ifadesini kullandı.
AKS’de 10 Sergiyi 32 Bin 642 Kişi Gezdi
Toplantıda Antalya Kültür Sanat’ın çalışmaları hakkında bilgiler veren Davut Çetin, 3 yıl önce açılışı yapılan Antalya Kültür Sanat’ın kentin kültür-sanat hayatına önemli katkılar yaptığını söyledi.
Davut Çetin, “Bugüne kadar 10 sergi açılışı yaptık. Bu 10 sergi 32 bin 642 kişi tarafından ziyaret edildi. AKS’de kültürel etkinlikler de düzenliyoruz. 2017 yılında düzenlediğimiz 60 etkinliğe 4802 kişi katıldı. 2018’in ilk 3 ayında 25 etkinlik düzenledik, bunlara 3157 kişi katıldı. Bilinirliğimiz arttıkça katılımcı sayımızın da hızla arttığını görüyoruz.Düzenlediğimiz çocuk atölyelerinden 2016 ve 2017 yıllarında toplam 828 çocuğumuz, 2018 de ise 108 çocuğumuz yararlandı. Toplamda 1000’e yakın çocuğumuza kültür-sanat adına ilham vermiş olduğumuza inanıyorum. Toplantı ve sinema salonlarımızı Antalya’nın kullanımına sunduğumuzu her fırsatta dile getiriyoruz. Bu vesileyle bizim etkinliklerimiz dışında binamızdan 2280 kişinin yararlandı.Bunların tamamını birlikte değerlendirdiğimizde 43 bin 894 kültür, sanat ve eğitim sevdalısı insanımız bu merkezden doğrudan yararlanmış. Etkinliklerimizden, eğitimlerimizden, sergilerimizden daha çok insanımızın, gencimizin, çocuğumuzun istifade etmesini diliyoruz." dedi.
Küratör Ekrem Işın ise, İsmail Hakkı Tonguç Belgeliği Vakfı, Köy Enstitüleri ve serginin oluşma süreciyle ilgili bilgiler verdi.
Köy Enstitülerinin Ele Alınacağı “Tonguç’la Taş Taşımak” Paneli
21 Nisan 2018 Cumartesi günü saat 15:00’de konunun farklı boyutlarıyla tartışılacağı bir panel düzenlenecek. “ Tonguç’la Taş Taşımak” başlığı altında düzenlenecek panele sergi küratörü Ekrem Işın, İsmail Hakkı Tonguç Belgeliği Vakfı Müdürü Metin Kansu, gazeteci – yazar Işık Kansu, Aksu Köy Enstitüsü 1944 mezunu, eğitimci -yazar Pakize Türkoğlu ve Yeni Kuşak Köy Enstitüleri Derneği Antalya Şubesi Başkanı öğretmen – rehber – yazar Yavuz Ali Sakarya konuşmacı olarak katılacaklar.
Sergi 5 Ağustos’a Kadar Açık
Antalya Kültür Sanat’ta, 21 Nisan 2018 tarihinde açılacak “Düşünen Tohum Konuşan Toprak: Cumhuriyet’in Köy Enstitüleri-Aksu Köy Enstitüsü (1940-1954)” sergisi 5 Ağustos 2018 tarihine kadar açık kalacak.
